YAŞAM DÖNGÜSÜ VE BULAŞIM NASILDIR?

E.granulosus’un gelişiminde ormansal (silvatik) ve kırsal (pastoral) olmak üzere iki biyolojik döngü vardır;

Ormansal döngü;kurt, çakal, tilki gibi yabani karnivorlar ile geyik, karaca gibi yabani ruminantlar arasında seyreder.

Kırsal döngü; köpek ile başta koyun olmak üzere keçi, sığır, domuz, at gibi çeşitli evcil hayvanlar ve insanlar arasında görülmektedir.Bunların dışında E.granulosus’un deve/köpek, domuz/köpek, sığır/köpek, vallabi kangurusu/dingo biyolojik sikluslarında da çeşitli farklılıkların görüldüğü bildirilmiştir.

İnsan ve hayvan sağlığı açısından daha çok kırsal döngü önem taşır. Çünkü insan ve hayvanlar için esas bulaşma kaynağı köpekler, köpekler için ise bulaşma kaynağı enfekte kasaplık hayvanlardır.

Köpeğin dışkısıyla etrafa saçılan yumurtalar özellikle koyun, sığır ve insanın da aralarında bulunduğu memeliler tarafından sindirim yolu ile alınır. Yumurtadan çıkan embriyon bağırsak çeperini delerek kan ve lenf yolu ile karaciğere gelir. Karaciğer kapiller damarları bunların önemli bir kısmını yakalar, çoğu zaman burada yerleşir ve gelişir. Yerleşemeyenler kan akımı ile kalbe gidip oradan akciğer dolaşımına geçerek akciğerlere yerleşebilirler. Burada da yerleşemezse beyin, böbrek, kemik, kalp gibi diğer bütün organlarda yerleşebilirler.Yerleştiği yerde embriyon bir kese (torba) haline geçer ve çok yavaş büyür. Bu larva az çok toparlakve içi saydam bir sıvıyla dolu kese şeklinde olup, en dışta kütikül, içte çimlenme zarı, çimlenme kapsülleri, kistin içini dolduran kist sıvısı ve sıvı içinde ve kapsüllerde protoskolekslerbulunan bir yapıdadır. Protoskoleksli kist taşıyan pişmemiş etler, köpek ya da diğer kesin konak hayvanlar tarafından yenince kese bağırsakta parçalanır ve bağırsak mukozasına yapışan kurtçuk 7 haftada erişkin hale gelir.

İnsana Bulaşım Nasıl Olur?

İnsanlara bulaşım enfekte köpeğin dışkısındaki yumurtalar ile kirlenmiş yiyecekler (özellikle pişirilmeden yenen roka, nane, maydanoz gibi yeşilliklerle, iyice yıkanmamış sebze ve meyveler) ve içme suları ile, enfekte köpeğin tüylerine bulaşmış gözle görülemeyecek kadar küçük yumurtaların ele yapışması sonucu ağız yoluyla alınması ile ya da köpek dışkısı ile enfekte olmuş toprakla temas sonucunda meydana gelir. Genellikle küçük yaşlarda alınır ve erişkin yaşlarda ortaya çıkar.

İnsanlara hastalığın geçişi, enfekte köpeklerin dışkısı ile kirlenmiş suların içilmesi veya köpek dışkısı ile kirlenmiş çiğ yenen roka, nane, maydanoz gibi yeşilliklerle, sebze yada meyvelerin iyice yıkanmadan yenmesi sonucunda olmaktadır. Özellikle toprakla uğraşan kişilerin de ellerinin temizliğine özen göstermemesi sonucu aynı şekilde besinlerle yumurtaları almaları olasıdır. Köpeğin tüylerine bulaşmış yumurtaların insaların köpeği severken ellerine bulaşması sonucunda da yumurtalar ağız yoluyla alınabilmektedir.