KORUNMA NASILDIR?

Hidatidozla mücadelede en önemli nokta parazitin biyolojik çemberinin kırılmasıdır. Bu da ancak E.granulosus’un başlıca son konağı olan ve insanlarla çok sık birarada bulunan köpeklerin kontrol altına alınması ile mümkündür. Bunun için aşağıdaki önlemler alınmalıdır;

a) Kesin Konak

Enfeksiyon zincirinde yer alan önemli bir canlı olarak köpeklere yönelik yapılacak girişimleri şöyle sıralayabiliriz:

1. Köpek sayısının kontrol altında tutulması

• Bütün köpeklerin ve sahip değişikliklerinin kayıtlı hale getirilmesi
• Kayıt altına alınan köpeklerin kimlik kaydını ve aşı durumunu gösteren tasmaların kullanılmasının zorunlu hale getirilmesi
• Köpek nüfus planlaması (dişi sokak köpeklerinin belediyeler tarafından kısırlaştırılması)
• Başıboş köpeklerin belediyelerce toplanarak barınaklarda tutulması
• Köpek sahipliliğinin özendirilmesi

2. Köpeklerin parazitle enfekte olmalarının önlenmesi

• Arakonak olan kasaplık hayvanların kesiminin yalnızca mezbahalarda yapılması
• Hayvan kesim yerlerinin kesinlikle veteriner kontrolünde olması
• Mezbahalarda kesim sonrası kistli organların yakma fırınlarında imha edilmesi, bunun mümkün olmadığı durumlarda köpek ve diğer karnivorların ulaşamayacağı 4-5 metre derinlikteki çukurlara gömülmesi
• Mezbahalarınmümkün olduğunca yerleşim yerlerine uzakta kurulması ve çevresinin köpeklerin ve diğer karnivorların giremeyeceği şekilde duvar ya da tel örgü ile çevrilmesi
• Ölen hayvanların cesetlerinin uygun şekilde imhası
• Köpeklerin beslenmesinde mümkün olduğunca çiğ et veya sakatattan kaçınılması, eğer verilecekse pişirildikten sonra yedirilmesi.

3. Erişkin parazite yönelik girişimler:

• Köpeklerin enfekte olup olmadığına bakılmaksızın hepsinin arecoline uygulamasına tabi tutulması
• Arecoline uygulamasının en az yılda iki kez yapılması

4. Köpeklerin paraziti bulaştırmasının önlenmesi

• Köpeklerin sebze bahçeleri, çocuk oyun bahçeleri ve parklarda dışkılamalarının önlenmesi
• Çocuk yuvalarına, gıda maddesi satan yerlere köpeklerin sokulmasının önlenmesi

b) Eğitim:

Hastalığın karmaşık bulaşma zinciri göz önünde bulundurulduğunda eğitimin sürece müdahele etmede ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır. Risk grubunun tüm toplum olması nedeniyle eğitim verilecek kitleleri,mekanları ve araçları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

1. Eğitim verilecek kitleler:

• Okul çocukları
• Köpek sahipleri
• Hayvancılıkla uğraşanlar
• Mezbaha çalışanları
• Kasaplar
• Çiftçiler
• Tedavi edilen hastalar ve yakınları
• Anne-babalar

2. Eğiteceğimiz hedef kitlelere ulaşabilmek için kullanacağımız eğitim ortamları:

• Okullar
• Sağlık kurumları (özellikle aile sağlığı merkezleri)
• Kışlalar
• Camiler (özelikle Kurban Bayramı öncesinde)

3. Eğitimde kullanacağımız araçlar:

• Örgün eğitimde sağlık bilgisi kitapları
• Yazılı ve görsel basın (Kurban Bayramı öncesinde yoğunlaştırarak)
• El ilanları, afişler, broşürler (Kurban Bayramı öncesinde yoğunlaştırarak)

c) Örgütlenme:

Hidatidozis koruma ve kontrol programlarının hazırlanması ve yürütülmesinde parazitin yaşam döngüsünün karmaşıklığı nedeniyle multidisipliner bir yaklaşım kaçınılmazdır. Bu konuda yapılması gerekenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Konuya yönelik bir üst kurul oluşturulmalı

Bu üst kurul belirli aralıklarla (örneğin altı ayda bir) toplanarak ve toplantılarında ilgili bakanlıkların ve araştırmacıların verilerinden yararlanarak var olan durumu değerlendirir.Bu konuda deneyimli ülkeler ve uluslar arası örgütlerle ilişki kurarak ve onların deneyimlerinden yararlanarak gerekli kontrol programını belirler.Kurulu oluşturan örgütlerin görev paylaşımını sağlar.Programın uygulanmasını süreç içinde toplanan verilerle değerlendirir.Gerekirse programlarda yeni düzenlemeler yapar.

Kurulun oluşumunda görev alması gerekenler

* Üniversiteler

– Tıp Fakülteleri

– Veteriner Fakülteleri

* Bakanlıklar

– Sağlık

– Gıda,Tarımve Hayvancılık

– Milli Eğitim

– İç İşleri

– Çevre ve Orman

* Meslek örgütleri

– Türk Tabipleri Birliği

– Türk Veteriner Hekimleri Birliği

– Türk Eczacılar Birliği

* Belediyeler

* Sivil toplum kuruluşları

-Türkiye Hidatidoloji Derneği

-Türkiye Parazitoloji Derneği

Uluslararası örgütlerle ilişki kurulmalı

* DSÖ

* FAO